تمایز / بوردیو / میدان ها

یک جلسه رفتم سر کلاس جامعه شناسی هنر سارا شریعتی و همون جا برای اولین بار با "تمایز" تیوری بی نظیر بوردیو آشنا شدم که از همون روز ، حتی کمتر از ٢۴ ساعت بعدش برام کاربرد پیدا کرد و الان به یکی از مهمترین دانسته هام تبدیل شده . وقت نکردم کتاب حجیمش رو بخونم هنوز، برای همین به جای اینکه از خودم یه توضیح تولید کنم ، گشتم یه خلاصه ای ازش پیدا کردم که اینجا بزارم . بوردیو یکی از اندیشمندان معا صر (1930-2002)علاقه مند بود این اندیشه را بسط دهد که انسان ها عاملان فعالی هستند که سر نوشتشان به تمامی در دستان خودشان نیست و سعی داشت نظریه ای را طرح کند که جایگاه ساختار های اجتماعی را در اعمال فشار به افراد نادیده نگیرد . ساختار اجتماعی نقطه عزیمت تحلیل اجتماعی بوردیو است .از نظر او انسان ها به لحاظ ساختاری در فضای اجتماعی چند بعدی اند .بوردیو در این فضا ی اجتماعی از میدان ها سخن می گوید . میدان ها از نظر او از جایگاه هایی تشکیل شده که عاملان اجتماعی آن ها را تصرف می کنند. مرتبه اجتماعی و قدرت خاص که در میدان مشخص به عاملان نسبت داده می شود در وهله ی اول به سرمایه خاصی بستگی دارد که آن ها می توانند به کار اندازند . سرمایه به منابع یا قابلیت هایی در اختیار فرد اشاره دارد که از نفوذ اجتماعی یا رواج بر خوردار است .میدان به سرمایه متکی است .افرادی که با داشتن سرمایه در این میدان عمل می کنند از پشتیبانی بیشتری برخوردارند . این سرمایه به دو شکل می تواند نمود یابد و آن سرمایه فرهنگی و سرمایه افتصادی است .گروه هایی که بیشترین سرمایه فرهنگی را دارند روی تحصیل فرزندان خود وروی فعالیت های فرهنگی سرمایه گذاری می کنند و گروه هایی که بیشترین سرمایه اقتصادی را دارند سرمایه گذاری فرهنگی و تحصیلی را به نفع سرمایه گذاری اقتصادی کنار می گذارند . گاهی برای حفظ سرمایه در یک وضعیت می توان یک نوع سرمایه را به نوع دیگر تبدیل کرد .برای مثال آن بخش از طبقه بالا که سرمایه اقتصادی بیشتری دارند به صورت فزاینده از نظام آموزشی برای تضمین باز تولید اجتماعی خود استفاده می کنند .به همین دلیل است که سرمایه تحصیلی هر فرد در هر مقطع معین نشانگر سطح اقتصادی و اجتماعی خانواده خاستگاه است . مدرک تحصیلی منجر به دستیابی به شغل معینی می شود و این شغل باعث می شود فرد به سرمایه فرهنگی دست یابد ..بین شغل و سرمایه فرهنگی رابطه وجود دارد ولی یک اصل حقیقی دیگر این رابطه را تحت الشعاع قرار می دهد و آن تاثیر محیط های شغلی لست . در این محیط ها شرایط وجودی شغل مثل سرو صدا –دوره های زمانی کار –وقت فراغت و شکلی از روابط افقی و عمودی در کار باعث می شود افراد در یک محیط شغلی از هم متمایز شوند مثل کارکنان تجاری و دفتری .درست است که مدرک تحصیلی باعث دستیابی به شغل معینی می شود ولی در برخی گروهای شغلی ظرفیت محدود است د ر نتیجه یک سری ویژگی های ثانویه مثل سن –جنس –خاستگاه اجتماعی وجود دارد که افراد اگر این ویژگی ها را نداشته باشند ولو این که مدرک تحصیلی را دارا باشند به حاشیه رانده می شوند . اگر تعداد دارندگان مدرک تحصیلی سریع تر از تعداد موقعیت های شغلی رشد کند ارزش مدرک کاسته می شود . ارزش مدرک تحصیلی به کل استفاده های اجتماعی بستگی می شود که از آن می شود .وقتی ارزش مدرک تحصیلی تنزل می یابد این امر به نفع عرضه کنندگان مشاغل است . .افرادبرای جلوگیری از ارزش مدرک تحصیلی خود باید از فروش قدرت کار خود اجتناب کنند اما تصمیم به بیکار ماندن چیزی شبیه به اعتصاب یک نفره است .چون مدرک همه دارو ندار آن هاست نمی توانند باور کنند که ارزش آن تنزل پیدا کرده البته قابل ذکر است که این افراد به علت کژپنداره خود یعنی ( زیاد برآورد کردن اهمیت درس ها ی خود –ارزش زیاد دادن به مدرک تحصیلی و امید بستن به آینده احتمالی ) در تنزل ارزش مدرک خود مشارکت دارند .در این جاست که اعضای یک نسل به فریفته شدن خود توسط نظام آموزشی پی میبرند و این بیداری و سر خوردگی به شکل های نا معلوم مبارزه و اعتراض و گریز جلوه می کند . افرادی که قربانی تنزل ارزش مدرک تحصیلی اند گاه برای گریز از این وضعیت به مشاغلی روی می آورند که چیزی بین کار دانشجویی و بوروکراسی است . البته این مشاغل برای کسانی کلید ورود قطعی است که بتوانند مهارتها و مدارج واقعی اجتماعی را به این مدارک ضمیمه کننند در این راستا می توان به پیدایش مجموعه کاملی از مشاغل زنانه و ایجا د بازار مشروع ویژگی های ظاهری و جسمانی اشاره کرد . در اینجاست که زیبایی در بازار کار ارزش می یابد و زنان از جذابیت خود عواید شغلی می برند و این تغییر در هنجارهای لباس پوشیدن باعث باز تعریف تصویر مشروع زنانگی می شود . گاهی اوقات هم افراد وارد بازار رقابت برای دست یابی به شغل می شوند که از قبل معلوم است که بازنده اند با این کار آنها تنها مشروعیت اهدافی را می پذیرند که صاحبان این مشاغل به سمت آن می روند .درنهایت چون می بینند به آن چه وعده داده شده به صورت عینی نمی رسند در اهداف گروه تردید می کنند و همین امر واژگونی حقیقی جدول ارزش ها را فراهم می کند . http://ftorange.blogfa.com/